Waarom leuke dingen ook wat mogen opleveren
/Bijgewerkt juli 2023
Gastblogger Govert Schilling is freelance wetenschapsjournalist en publicist, en eindredacteur van Alles over sterrenkunde.
Hij schreef meer dan 30 boeken, die vertaald zijn in tientallen landen, en maakte 2 televisieseries voor de NPO.
Govert Schilling hard aan het werk tijdens Werkplek Woensdag, 2023
'Dag meneer de directeur. U wilde mij spreken?'
'Ha, Van Dam. Ja, ga zitten. Ik ben erg tevreden over je. Je doet je werk uitstekend, en je hebt er kennelijk heel veel plezier in.'
'Dankuwel, fijn om te horen. Inderdaad, ik vind mijn werk heel erg leuk.'
'Je begrijpt dat we je niet kwijt willen. Daarom stel ik een salarisaanpassing voor.'
'Dat klinkt fantastisch. Daar ben ik natuurlijk erg blij mee.'
'Mooi, dan betalen we je voortaan de helft van wat je nu verdient. Fijne dag verder!'
Het is de wereld op z'n kop. Iemand minder betalen omdat hij plezier in zijn werk heeft
Werknemers in loondienst, zoals Van Dam, hoeven daar gelukkig niet bang voor te zijn. Maar voor freelancers ligt het anders. Maar al te vaak wordt er van hen verwacht dat ze de leuke klussen voor een bodemtarief aannemen. Of zelfs voor niets.
Zou je het leuk vinden over twee maanden een lezing te geven tijdens ons bedrijfsfeest? Vind je het leuk een bijdrage te leveren aan een speciaal boekproject voor allochtone kinderen? Wil je misschien een keer te gast zijn in onze tv-show?
Allemaal leuk natuurlijk. Je vraagt naar de details. Je wordt steeds enthousiaster. Je hebt er echt zin in, en je bent ervan overtuigd dat ze bij jou precies aan het juiste adres zijn.
Maar als je vervolgens je honorarium noemt, of een offerte opstelt, of een ruwe kostenindicatie geeft, gaan plotseling de wenkbrauwen omhoog. Moet er dan voor betááld worden? O, daar was niet op gerekend. We dachten namelijk dat je het heel leuk zou vinden om te doen.
Ik blijf het een rare gedachtenkronkel vinden. Alsof je als freelancer moet betalen voor je werkplezier. Natuurlijk is het fijn als je een klus aanneemt waar je heel veel zin in hebt, en met veel plezier aan zult werken. Maar waarom zou daar niet gewoon een normaal tarief voor worden betaald?
Sterker: je kunt je zelfs voorstellen dat je als opdrachtgever méér betaalt aan iemand die heel enthousiast is over de betreffende klus. Want mensen vinden vooral de dingen leuk waar ze goed in zijn. En als iemand plezier in zijn werk heeft, gaat de kwaliteit omhoog. Blijkbaar heb je dan de ideale persoon gevonden voor de opdracht. Daar zou je iets tegenover moeten stellen.
Het lijkt erop dat veel opdrachtgevers een freelance-honorarium beschouwen als een soort ongemakkenvergoeding. Een moeilijk stuk waar veel research voor nodig is en dat ook nog eens overmorgen klaar moet zijn - daar moet wel een reële vergoeding tegenover staan. Maar als de freelancer het heel leuk vindt om te doen, waarom zou je hem dan nog betalen?
Een deel van het probleem ligt natuurlijk ook bij de freelancer zelf. De Enschedese dichter Willem Wilmink kreeg 25 jaar geleden het verzoek om een herkenningsliedje te schrijven voor de Film van Ome Willem. Leuk werk! Wilmink noemde zijn prijs, en kreeg de opdracht.
Uiteindelijk kwam hij met 'Deze vuist op deze vuist'. Later vertelde Wilmink dat hij zich bijna schaamde om er een rekening voor te sturen. Hij had het zó leuk gevonden, en de tekst was zó onwaarschijnlijk simpel.
Terwijl de tv-zender Wilmink natuurlijk niet voor niets had benaderd. Hij was een begenadigd dichter, hij deed zijn werk met veel enthousiasme, en het liedje is een kwart eeuw later onverminderd populair bij peuters en kleuters. Eigenlijk had de omroep de bescheiden dichter wel een bonus aan kunnen bieden.
Nee, ik pleit niet voor het invoeren van een werkpleziertoeslag. Dat vind ik nou ook weer niet nodig. Maar ik voel me ook bepaald niet geroepen om voor leuk werk genoegen te nemen met een lager honorarium. Het moet per slot van rekening wel leuk blíjven.
Ander blog van Govert Schilling:
Help, ze willen mij interviewen!
Nooit meer tips missen? Ontvang mijn nieuwsbrief.